Απομαγνητοφώνηση της συμμετοχής της Ειδικής Απεσταλμένης Jessica Stern στο The Greek Current Podcast:
«Η Ελλάδα, οι Η.Π.Α. και η προσπάθεια για την Προώθηση των Δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+.»
Ηχογράφηση: 22 Αυγούστου 2023 στις 9 π.μ. ET
Θάνος Νταβέλης: Καλώς ήρθατε στο The Greek Current, ένα podcast από τo HALC και την Καθημερινή. Είμαι ο οικοδεσπότης σας, ο Θάνος Νταβέλης.
Τον περασμένο μήνα, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε ότι σχεδιάζει κατά τη διάρκεια της θητείας του, να νομιμοποιήσει τον γάμο ομόφυλων ζευγαριών. Πολλοί σχολίασαν ότι αυτό θα ήταν ένα τεράστιο βήμα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ σε μια εποχή που ορισμένες κυβερνήσεις, ακόμη και στη Δύση, τα καταπατούν. Η Jessica Stern, Ειδική Απεσταλμένη των Η.Π.Α. για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, και ο Νίκος Ευσταθίου, δημοσιογράφος και συγγραφέας από την Αθήνα και αρχισυντάκτης στο περιοδικό LiFO, μιλάνε για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο, και συζητάνε για το πώς και τί μπορούν να μάθουν η Ελλάδα και οι Η.Π.Α., η μια από την άλλη, καθώς εργάζονται για την προώθηση αυτών των δικαιωμάτων.
Ειδική Απεσταλμένη Τζέσικα Στερν, Νίκο, χαίρομαι που σας έχουμε και τους δύο στο The Greek Current σήμερα.
Jessica Stern: Ευχαριστώ, Θάνο. Είναι υπέροχο να είμαι εδώ μαζί σας.
Νίκος Ευσταθίου: Θάνο, σε ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, ειδικά για ένα θέμα που με απασχολεί ιδιαίτερα.
Θάνος Νταβέλης: Ειδική Απεσταλμένη Στερν, έχετε ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, εργάζεστε για την προώθηση των δικαιωμάτων ΛΟΑΤΚΙ+, ένα θέμα που αποτελεί βασικό ζήτημα εξωτερικής πολιτικής για τις Η.Π.Α.. Πως βλέπετε τα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ+ σήμερα και ποιον ρόλο έχουν οι Η.Π.Α. στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων αυτών των ατόμων;
Jessica Stern: Ωραία ερώτηση, Θάνο. Μόλις επέστρεψα από ένα ταξίδι, σε τέσσερις διαφορετικές χώρες στην περιοχή της υποσαχάριας Αφρικής, και πέρασα τον χρόνο μου πηγαίνοντας από χώρα σε χώρα, ρωτώντας τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα: «Νιώθετε ασφάλεια στην καθημερινότητά σας; Νιώθετε ότι η κυβέρνησή σας σάς εκπροσωπεί και σας υπερασπίζεται; Και τι μπορούν να κάνουν οι ξένες κυβερνήσεις όπως οι Η.Π.Α. για να σας υποστηρίξουν;» Και η αλήθεια είναι ότι βρισκόμαστε σε μια στιγμή έντονης πόλωσης σε θέματα ΛΟΑΤΚΙ+. Από τη μια πλευρά, υπήρχαν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που δε φοβήθηκαν να συναντηθούν μαζί μου και πολλοί από αυτούς προέρχονταν από οργανώσεις για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+. Έτσι, αυτό από μόνο του είναι μια τεράστια επιτυχία και δείχνει πραγματική πρόοδο σε σχέση με πριν από 20 χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, οι ιστορίες σχολικού εκφοβισμού, απόρριψης από το οικογενειακό περιβάλλον και θρησκευτικής απόρριψης, των διακρίσεων στην εργασία και της έλλειψης νομικής προστασίας, ακόμη και της έλλειψης επαρκούς υγειονομικής περίθαλψης, ήταν μια διαπίστωση σε κάθε συζήτηση που είχα με μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Είναι λοιπόν σαφές ότι έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε σε αυτό το θέμα.
Ποιος είναι ο ρόλος της κυβέρνησης των Η.Π.Α. σε όλα αυτά; Λοιπόν, ξεκινώ πάντα δίνοντας έμφαση σε μια πολύ απλή έννοια της εξωτερικής πολιτικής, και αυτή είναι ότι οι κυβερνήσεις μιλάνε μεταξύ τους, μιλάμε μεταξύ μας όλη την ώρα. Μιλάμε για την κλιματική αλλαγή, μιλάμε για πόλεμο και ειρήνη, μιλάμε για οικονομική ανάπτυξη και μιλάμε για διμερείς συμφωνίες. Έτσι, ο ρόλος μου είναι να διασφαλίσω ότι αυτές οι συνομιλίες μεταξύ της κυβέρνησης των Η.Π.Α. και των ομολόγων μας, περιλαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και συγκεκριμένα τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
Πώς λοιπόν συνδυάζονται όλα αυτά; Είχα τη μεγάλη χαρά να επισκεφθώ την Ελλάδα τον περασμένο Οκτώβριο και ήταν μια φανταστική εμπειρία γιατί συναντήθηκα με πολλούς ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστές και μέλη της κοινότητας, συγγραφείς και στοχαστές στην Ελλάδα, και ήταν υπέροχο γιατί είχα διαβάσει για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα. Ρώτησα τους ανθρώπους, «Τι θέλετε τώρα και ποιο είναι το επόμενο βήμα;» Και αυτό που άκουσα είναι ότι οι άνθρωποι θέλουν ισότητα στο γάμο, θέλουν πρόσβαση σε ισότιμη υιοθεσία, θέλουν την καταπολέμηση των διακρίσεων, του σχολικού και κάθε μορφής εκφοβισμού και το πιο σημαντικό: άκουσα ότι οι άνθρωποι θέλουν απλώς να έχουν ίση μεταχείριση, όπως κάθε άτομο στην Ελλάδα, να αντιμετωπίζονται ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου, την έκφραση ή τα χαρακτηριστικά του φύλου. Έτσι, όταν σκέφτομαι το ρόλο των Η.Π.Α σε αυτό, παλεύουμε πάντα για να στηρίξουμε τους ανθρώπους μιας χώρας και να έχουμε μια σχέση σεβασμού με την κυβέρνηση. Αυτές είναι και οι προτεραιότητές μας και θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και τις επιθυμίες τους, σε κάθε τομέα, στην Ελλάδα.
Θάνος Νταβέλης: Νίκο, θέλω να απευθυνθώ σε εσένα και να εστιάσω στην εμπειρία της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητάς στην Ελλάδα. Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει και πώς άλλαξε αυτό με την πάροδο των χρόνων;
Νίκος Ευσταθίου: Ευχαριστώ για την ερώτηση, Θάνο. Νομίζω ότι αν χαρακτήριζα τη θέση της Ελλάδας αυτή τη στιγμή, θα έλεγα ότι βρισκόμαστε σε μια μετάβαση, όπως συμβαίνει πολύ συχνά με αυτά τα πράγματα. Έχουμε δει λοιπόν τεράστια πρόοδο που πρέπει να αναγνωρίσουμε, αλλά έχουμε επίσης πολλά μπροστά μας που πρέπει να γίνουν. Και δε θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με το μήνυμα της Ειδικής Απεσταλμένης για την Ισότητα, αλλά αυτό που ζητούν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και οι κοινότητες στην Ελλάδα είναι πραγματικά ίση μεταχείριση από το κράτος και από το νόμο σε όλα τα επίπεδα.
Ας δούμε λοιπόν ποιοι κατά τη γνώμη μου είναι οι τρείς διαφορετικοί τομείς στους οποίους έχουμε δει πρόοδο, αλλά και στους οποίους έχουμε ακόμα πρόοδο να κάνουμε: νομίζω ότι ο πρώτος τομέας είναι το νομικό πλαίσιο. Μιλάμε για κρατική προστασία για την προώθηση των δικαιωμάτων ΛΟΑΤΚΙ+ και εκεί πρέπει να σημειώσω ότι και οι δύο προηγούμενες κυβερνήσεις έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο ώστε η Ελλάδα να φτάσει την υπόλοιπη ΕΕ. Αυτό που είδαμε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ήταν η ψήφιση του νομοσχεδίου για το σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια και επίσης η ενίσχυση του νόμου για τη προστασία απέναντι στη ρητορική μίσους, ώστε να καλύπτει πλέον και τη ρητορική κατά των ΛΟΑΤΚΙ+. Είναι πολύ σημαντικό, όπως είπε και η Ειδική Απεσταλμένη, να νιώθουν ασφαλείς και προστατευμένοι. Αυτό φυσικά ισχύει και για τον προφορικό/γραπτό λόγο. Η τρέχουσα κυβέρνηση συνεχίζει αυτή την πορεία, δημιουργώντας μια επιτροπή για τη δημιουργία ενός χάρτη, ενός εθνικού σχεδίου δράσης, και είδαμε επίσης ορισμένες από τις συστάσεις τους να εφαρμόζονται. Είναι πολύ σημαντικό ότι αυτό επεκτείνεται σε μερικές από τις πιο ορατές μειονότητες εντός της ομπρέλας ΛΟΑΤΚΙ+, αν θέλετε. Είχαμε, λοιπόν, τη νομοθεσία για την προστασία των ίντερσεξ παιδιών ή είχαμε το κράτος να επιδοτεί εταιρείες που προσλαμβάνουν διεμφυλικά άτομα για να τα συμπεριλάβουν περισσότερο στο εργατικό δυναμικό. Νομίζω ότι αυτά τα πράγματα είναι εξίσου σημαντικά.
Η ορατότητα είναι ο δεύτερος τομέα ανάπτυξης, αλλά και προκλήσεων. Νομίζω ότι η ελληνική ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα είναι πιο ακμάζουσα και πιο ανοικτή από ποτέ. Είχαμε ανθρώπους να είναι ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ+ για πρώτη φορά, και να πολιτεύονται με την κυβέρνηση. Νομίζω ότι υπάρχουν πολυεθνικές εταιρείες, και συχνά αμερικανικές εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και που παίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση αυτής της κουλτούρας, της διαφορετικότητας στο ελληνικό οικοσύστημα. Έτσι, αρχίζουμε να βλέπουμε ανθρώπους να μην κρύβονται και να νιώθουν περήφανοι και εταιρείες που να θέλουν να προσλάβουν και να προσεγγίσουν περισσότερα άτομα ΛΟΑΤΚΙ+. Νομίζω ότι αυτό είναι επίσης υπέροχο, αλλά εκεί που πιστεύω ότι υπάρχει το μεγαλύτερο περιθώριο ανάπτυξης, αν θέλετε, και βελτίωσης, είναι ο δημόσιος διάλογος και η κοινωνική ευαισθητοποίηση. Τα πράγματα είναι σίγουρα καλύτερα από ό,τι ήταν, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει ακόμα να γίνουν. Δεν μπορώ να μην αναφέρω τη συγκλονιστική περίπτωση της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου το 2018, πριν από μερικά χρόνια, και βλέποντας πως πολλά από τα γεγονότα παραποιήθηκαν πολύ και προφανώς τελικά καταλάβαμε όλοι ότι ήταν μια επίθεση που πυροδοτήθηκε από μίσος και ομοφοβικά αισθήματα και τελικά παρερμηνεύτηκε εντελώς από τα ΜΜΕ. Βλέπουμε παρόμοια πράγματα να συμβαίνουν ξανά. Πρόσφατα είχαμε τον φόνο μιας διεμφυλικής γυναίκας στην Αθήνα.
Το να βλέπεις μερικά από τα αφηγήματα που ξεφυτρώνουν από αυτά τα γεγονότα είναι ανησυχητικό. Νομίζω ότι αυτό που τελικά συμβαίνει είναι ότι η πρόοδος είναι μια έλξη, αλλά στη συνέχεια υπάρχει και μια απώθηση προς την άλλη πλευρά. Έτσι γίνεται συχνά με αυτά τα πράγματα. Και νομίζω ότι η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση αυτής της κατάστασης, αν θέλετε. Έτσι, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι τα πράγματα είναι σίγουρα καλύτερα, αλλά υπάρχει ένας σχέδιο δράσης και υπάρχουν πολλά που πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ώστε να υπάρχει ισότητα για όλους τους Έλληνες.
Θάνος Νταβέλης: Ειδική Απεσταλμένη, αναφέρατε το ταξίδι σας στην Ελλάδα το περασμένο φθινόπωρο. Υπάρχουν ιστορίες επιτυχίας από την εμπειρία των Η.Π.Α. που πιστεύετε ότι μπορούν να βοηθήσουν στην προώθηση των δικαιωμάτων ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα;
Jessica Stern: Θέλω να πω ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ του εγγράφου-πλαισίου που καθοδηγεί τη δουλειά μου και της εθνικής στρατηγικής στην Ελλάδα. Εργάζομαι στο πλαίσιο του Προεδρικού Μνημονίου για τη Συμπερίληψη των δικαιωμάτων και παροχή στήριξης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Εξωτερική Πολιτική. Είναι ένα έγγραφο που συνέταξε ο Πρόεδρος Μπάιντεν τις δύο πρώτες εβδομάδες της προεδρίας του και τα κοινά χαρακτηριστικά με το εθνικό σχέδιο για τα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα είναι ότι όταν υπάρχει ένα νομικό έγγραφο-πλαίσιο, το να εργάζεται κανείς για τη συμπερίληψη των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, δεν είναι προαιρετικό· δεν είναι υποκειμενικό, δε βασίζεται στο ότι κάποιος είναι καλός άνθρωπος ή είναι ΛΟΑΤΚΙ+ ο ίδιος, ή έχει ένα queer παιδί ή θέλει απλώς να το κάνει επειδή πιστεύει ότι είναι το σημάδι των καιρών. Είναι υποχρέωσή μας να εκπληρώσουμε την εντολή που μας δόθηκε και θέλω να πω ότι το έγγραφο-πλαίσιο στο οποίο εργάζομαι είναι στην πραγματικότητα αρκετά ευρύ και περιεκτικό, και νομίζω ότι αυτό ισχύει και για το εθνικό σχέδιο στην Ελλάδα. Κατά κάποιο τρόπο, το σχέδιό σας στην πραγματικότητα προβλέπει περισσότερα από το δικό μας, επειδή δημιουργεί ένα προηγούμενο, ενώ το δικό μας παρέχει μια ευρεία ομπρέλα, που θέτει τις προτεραιότητες. Ωστόσο, πιστεύω ότι και τα δύο είναι απολύτως απαραίτητα, καθώς όταν μιλάω με κυβερνητικούς εκπροσώπους, συχνά ρωτούν πώς μπορώ να εργαστώ για τα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ+ όταν αυτό αποτελεί τόσο μεγάλη πρόκληση. Υπάρχουν τόσα πολλά που μπορούμε να κάνουμε, αλλά από πού να ξεκινήσω;
Πραγματικά δεν χρειάζεται να μαντέψουμε. Οι ειδικοί έχουν ήδη κάνει αυτή τη δουλειά για τις κυβερνήσεις. Στο πλαίσιο της Ελλάδας, νομίζω ότι ο νέος νόμος που απαγορεύει τις άσκοπες χειρουργικές επεμβάσεις σε ίντερσεξ άτομα, που τόσο σωστά αναφέρεις Νίκο, δεν είναι μόνο σημαντικός στο πλαίσιο της προστασίας των ίντερσεξ ατόμων στην Ελλάδα, αλλά στην πραγματικότητα θέτει την Ελλάδα ως παγκόσμιο ηγέτη, γιατί δυστυχώς υπάρχουν λιγότερες από έξι χώρες σε όλο τον κόσμο που έχουν απαγορεύσει τις περιττές χειρουργικές επεμβάσεις σε ίντερσεξ άτομα. Θέλω επίσης να υπογραμμίσω ότι ο Πρόεδρος Μπάιντεν εξέδωσε κάτι που ονομάζεται “Εκτελεστικό Διάταγμα 14075”, πέρυσι, προς τιμήν του Pride και έκανε κάτι που κατά κάποιο τρόπο θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι επηρεάστηκε από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης στην Ελλάδα, το οποίο είναι ότι εξέτασε μια πρακτική γνωστή ως θεραπεία αλλαγής σεξουαλικού προσανατολισμού. Στο πλαίσιο του εκτελεστικού διατάγματος των Η.Π.Α., έδωσε εντολή στο Υπουργείο Εξωτερικών των Η.Π.Α. να ηγηθεί μιας προσπάθειας, ενάντια σε τέτοιες πρακτικές σε όλο τον κόσμο. Με κάνει λοιπόν πολύ χαρούμενη που η Ελλάδα είναι στην πραγματικότητα μία από τις χώρες που έχουν θεσπίσει νόμο που απαγορεύει, και ποινικοποιεί ακόμη τις πρακτικές θεραπείας αλλαγής σεξουαλικού προσανατολισμού. Ένας λόγος που αυτό είναι τόσο σημαντικό είναι επειδή όταν τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ κάνουν coming out, πρέπει να γνωρίζουν ότι δε θα να τους συμβεί κάτι κακό. Δεν αρκεί να μην καταδικαστείς σε φυλάκιση εξαιτίας αυτού που είσαι. Πρέπει να ξέρεις ότι η οικογένειά σου δεν πρόκειται να προσπαθήσει να αλλάξει τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου σου. Ούτε η θρησκεία σου, ούτε κάποιος άλλος στη ζωή σου.
Θέλω επίσης να πω, ότι ο Πρωθυπουργός είπε ότι θα επιδιώξει τη νομιμοποίηση των ομόφυλων γάμων κατά τη δεύτερη θητεία του. Νομίζω ότι αυτή είναι μια ακόμη ομοιότητα με τις Η.Π.Α. Ίσως γνωρίζετε ότι οι Αμερικανοί κέρδισαν την ισότητα στο γάμου μέσω μιας απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου και το γιορτάσαμε. Στην πραγματικότητα, άλλαξε τις ζωές των ανθρώπων εδώ στις Η.Π.Α. Κάποτε, οι Αμερικανοί αναρωτιόντουσαν αν νομιμοποιηθούν οι γάμοι ομόφυλων, θα συνεχίσει να υπάρχει ο θεσμός της οικογένειας; Και η αλήθεια είναι ότι η οικογένεια εξακολουθεί να υπάρχει στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχουμε ισότητα γάμου. Αν μη τι άλλο, θα υποστήριζα ότι η οικογένεια είναι ασφαλέστερη και πιο στέρεη επειδή περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν ότι την αγάπη και την ασφάλεια μέσα σε αυτή. Μερικές φορές πιστεύω ότι είναι τιμή για τα ετερόφυλα άτομα να προσκαλούνται σε γάμους ομόφυλων επειδή όλοι θέλουν να δείξουν ότι είναι σύμμαχοι τους.
Αλλά η αξιοσημείωτη αλλαγή που συνέβη στις Η.Π.Α. και συνέβη σε μία γενιά, είναι ότι στην πραγματικότητα περάσαμε από την επίτευξη της ισότητας του γάμου μέσω δικαστικής απόφασης, στην ψήφιση του νόμου για την υπεράσπιση της ισότητας του γάμου από το Κογκρέσο μας. Ήταν ένα από τα μοναδικά δικομματικά νομοθετήματα που πέρασαν από το Κογκρέσο μας, κάτι που είναι αξιοσημείωτο από μόνο του, επειδή το Κογκρέσο μας δεν μπορεί καν να συμφωνήσει να κάνει βασικά πράγματα όπως επενδύσεις σε δρόμους και υποδομές. Αλλά συμφώνησαν σε αυτό και ο Πρόεδρος το υπέγραψε ως νόμο. Ίσως λοιπόν η επιτυχία, Θάνο, είναι ότι μπορείς να διεκδικήσεις δικαιώματα, μπορείς να το κάνεις, μπορείς να θεσπίσεις δικαιώματα για τους ανθρώπους και έτσι θα είναι πιο ασφαλείς και προστατευμένοι. Η κοινωνική αποδοχή των Αμερικάνων ΛΟΑΤΚΙ+ έχει εκτοξευθεί την τελευταία δεκαετία και στην πραγματικότητα βοήθησε ώστε όλοι οι Αμερικανοί να αισθάνονται πιο ασφαλείς. Αν λοιπόν η Ελλάδα μπορεί να μάθει κάτι από τις Η.Π.Α., και θέλω να υπογραμμίσω ότι οι Η.Π.Α. μαθαίνουν επίσης πολλά από την Ελλάδα, είναι ότι με τη θεσμοθέτηση δικαιωμάτων για πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, βοηθά όλους τους ανθρώπους.
Θάνος Νταβέλης: Νίκο, κάτι που ανέφερε η Ειδική Απεσταλμένη Τζέσικα Στερν είναι η φιλοδοξία του κ. Μητσοτάκη και το σχέδιό του να νομιμοποιήσει τον γάμο ομοφύλων. Είναι έτοιμη η ελληνική κοινωνία, όπως είπε τον περασμένο μήνα ο Πρωθυπουργός για αυτό το βήμα; Και τι θα σημαίνει αυτό για την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα;
Νίκος Ευσταθίου: Ευχαριστώ για την ερώτηση Θάνο. Λοιπόν, ναι, έχετε δίκιο που λέτε ότι αυτή είναι μια εμβληματική αλλαγή πολιτικής που όλοι αναζητούμε. Ο Πρωθυπουργός έχει ανακοινώσει την πρόθεσή του να το περάσει, κάτι που από μόνο του πιστεύω ότι είναι ένα σημαντικό βήμα. Όπως είπε η Ειδική Απεσταλμένη, είναι πολύ ενθαρρυντικό να βλέπεις αυτά τα θέματα να υποστηρίζονται και από τις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος. Επομένως, το να υποστηρίξει ο Πρωθυπουργός, ο αρχηγός ενός κεντροδεξιού κόμματος, μια τέτοια πρόταση είναι πολύ ενθαρρυντικό από μόνο του και περιμένουμε να δούμε πώς θα συζητηθεί στη Βουλή. Περιμένουμε να γίνει πολύ, πολύ σύντομα. Νομίζω ότι είναι τρομερά σημαντικό. Νομίζω ότι η ισότητα του γάμου είναι μια εμβληματική αλλαγή πολιτικής, αλλά ακόμη και από μόνη της, δε νομίζω ότι είναι αρκετή.
Θα συμφωνήσω απολύτως με το πλαίσιο που έδωσε προηγουμένως η Ειδική Απεσταλμένη. Η ισότητα είναι κάτι για το οποίο πρέπει να αγωνιστούμε σε όλο το φάσμα της έννοιας κράτος. Είναι κάτι που πρέπει να ενσωματωθεί στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, κάτι που πρέπει να ενσωματωθεί και στο σύστημα υγείας. Νομίζω επίσης και ότι η πτυχή του να έχεις οικογένεια και να μπορείς να υιοθετήσεις ένα παιδί είναι εξίσου σημαντική. Κάτι που κρύβεται πίσω από τον όρο ισότητα γάμου είναι το δικαίωμα να κάνεις οικογένεια. Θα συμφωνήσω επίσης απολύτως με όσα είπε η Ειδική Απεσταλμένη σχετικά με αυτό. Πραγματικά όχι μόνο δεν είναι ενάντια στην ιδέα της οικογένειας αλλά ενισχύει την ιδέα της οικογένειας. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει δημογραφικό πρόβλημα.
Γιατί να μη δώσουμε την ευκαιρία σε άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ που αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας μας να συμμετάσχουν σε αυτή την έννοια της οικογένειας; Νομίζω ότι σε κάθε περίπτωση και οι δύο ιδεολογίες έχουν πολλούς λόγους να υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, αλλά είναι επίσης μόνο η αρχή για κάτι μεγαλύτερο και διατηρώ την αισιοδοξία μου. Αυτό που θα πω είναι ότι η Ελλάδα αναζητά πραγματικά έμπνευση από τις Η.Π.Α. και τον υπόλοιπο κόσμο. Προσωπικά έχω ζήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες, πανηγύρισα την ανάκληση του DOMA (Defense of Marriage Act) από το Ανώτατο Δικαστήριο και μετάφερα πολλά από αυτά εδώ στη δουλειά μου, στην Ελλάδα. Αλλά βλέπουμε επίσης την απώθηση που συμβαίνει παγκοσμίως όσον αφορά τον διάλογο. Νομίζω επίσης ότι οι Η.Π.Α. είναι μια πολύ μεγάλη και ευρεία χώρα και, σε ορισμένες περιοχές, σε ορισμένες πολιτείες βλέπεις πρόοδο και σε άλλες βλέπεις μια οπισθοδρόμηση. Η Ελλάδα επηρεάζεται εξίσου από οπισθοδρομικές τάσεις. Έτσι, είναι υπέροχο να βλέπεις τις κυβερνήσεις να συνασπίζονται, να συζητούν πολιτικές προτάσεις και τρόπους όχι μόνο να αλλάξουν την πολιτική, αλλά και τον διάλογο και την κουλτούρα γύρω από την ισότητα και κάνουν κάτι που υποστηρίζεται από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα.
Για να απαντήσω στην ερώτησή σου, νομίζω ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη, αλλά νομίζω ότι το πολιτικό σύστημα πρέπει να καταλάβει ότι αυτό είναι μόνο η αρχή. Τα πράγματα δεν είναι στατικά και αν θέλουμε πραγματικά να ομαλοποιήσουμε την ισότητα και να την ενσωματώσουμε στο σύστημα, αυτή είναι μόνο η αρχή και υπάρχουν πολλά ακόμη που πρέπει να γίνουν. Και υπάρχει συνεχής προσπάθεια που πρέπει να γίνεται για την προστασία της ισότητας σε όλα τα επίπεδα.
Θάνος Νταβέλης: Ειδική Απεσταλμένη, ένα σύντομο, τελευταίο σχόλιο από εσάς. Ξέρετε, πολλοί άνθρωποι ανά τον κόσμο, ανατρέχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν αναζητούν έναν ηγετικό ρόλο και έμπνευση για πολλά ζητήματα. Ποιο μήνυμα ή ποιες σκέψεις θα θέλατε να μοιραστείτε με τους Έλληνες ακτιβιστές και συμμάχους;
Jessica Stern: Νομίζω ότι η έμπνευση έρχεται από παντού. Και σίγουρα εμπνεύστηκα από τους ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστές και στοχαστές που συνάντησα στην Ελλάδα. Οπότε, ο σεβασμός είναι απολύτως αμοιβαίος. Θα ήθελα απλώς να επισημάνω το EuroPride, το οποίο θα πραγματοποιηθεί την επόμενη χρονιά στη Θεσσαλονίκη. Δε γνωρίζω αν θα καταφέρω να το «χωρέσω» στο πρόγραμμά μου, αλλά σίγουρα το σκέφτομαι, γιατί είναι μια απίστευτη ευκαιρία να δω το Ελληνικό ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα στην παγκόσμια σκηνή και να παρακολουθήσω την ευρύτερη περιοχή να στρέφεται προς την Ελλάδα, ως έναν τόπο με προοδευτική δυναμική σε αυτά τα ζητήματα. Τον Φεβρουάριο βρέθηκα στο WorldPride του Σίδνεϊ στην Αυστραλία. Αλλά στην πραγματικότητα, ο λόγος για τον οποίο πηγαίνω σε εκδηλώσεις όπως αυτή, είναι επειδή τα τοπικά ή παγκόσμια Pride, είναι εκδηλώσεις που ωθούν σε δράση. Και η αλήθεια είναι ότι όταν μία χώρα φιλοξενεί μια εκδήλωση Ρride, στην οποία θα παρευρεθούν και άλλες χώρες, είναι μια ευκαιρία για τη διοργανώτρια χώρα να επιδείξει το έργο της σε αυτά τα θέματα. Έτσι, ένα μήνυμα που θέλω να μοιραστώ με τους Έλληνες ακτιβιστές, τους συμμάχους, και την κυβέρνηση είναι: αδράξτε την ευκαιρία του EuroPride στη Θεσσαλονίκη.
Είναι μια ευκαιρία να γίνουν νέες ανακοινώσεις σχετικά με τη δέσμευση της χώρας για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+. Είναι μια ευκαιρία για τον ελληνικό ιδιωτικό τομέα να δείξει τη δέσμευσή του για τη συμπερίληψη των ΛΟΑΤΚΙ+ στον εργασιακό χώρο. Είναι μια ευκαιρία για τους θρησκευτικούς ηγέτες να δηλώσουν ότι δεν ανέχονται την αδιαλλαξία οποιασδήποτε μορφής, ειδικά στο όνομα της θρησκείας, και είναι μια ευκαιρία για τους τοπικούς και παγκόσμιους ηγέτες να διδαχθούν από ορισμένες από αυτές τις επιτυχίες-ορόσημα για όλο τον κόσμο, στις οποίες η Ελλάδα πρωτοπορεί, και συμπεριλαμβάνουν τα ίντερσεξ δικαιώματα και τις πρακτικές των θεραπειών μεταστροφής. Οπότε, κλείνοντας, θα έλεγα ότι το μήνυμά μου είναι: πρώτον, να παρευρεθείτε στο EuroPride στη Θεσσαλονίκη και δεύτερον, να μην εγκαταλείπετε τον αγώνα. Πραγματικά δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο για τα ζητήματα της ασφάλειας, της προστασίας και της ισότητας. Και αν νομίζετε ότι τα ζητήματα ΛΟΑΤΚΙ+ είναι μια εξειδικευμένη ανησυχία, τότε διερωτηθείτε: «Ποιος στη ζωή μου είναι ΛΟΑΤΚΙ+; Είναι ένα μέλος της οικογένειάς μου, ένας γείτονας ή κάποιος από τον χώρο εργασίας μου;». Και η απάντηση είναι πιθανότατα, όλα τα παραπάνω. Και θα διαπιστώσετε ότι η ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ αποτελεί προτεραιότητα για όλους μας.
Θάνος Νταβέλης: Ειδική απεσταλμένη Τζέσικα Στερν, Νίκο, σας ευχαριστώ και τους δύο. Χάρηκα που μίλησα μαζί σας.
Jessica Stern: Είναι μεγάλη μου χαρά που βρεθήκαμε σήμερα. Σας ευχαριστώ για την πλούσια συζήτηση.
Νίκος Ευσταθίου: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για αυτή την εμπνευσμένη συζήτηση.
